(Chronische Obstructieve Pulmonairing Disease) COPD: Een chronische (niet te genezen) obstructie van de luchtwegen. COPD is een verzamelnaam voor een drietal aandoeningen van de luchtwegen. De obstructie bij COPD berust op drie basismechanismen. Deze kunnen geïsoleerd of gecombineerd voorkomen. De obstructie veroorzakende mechanismen zijn: • Spasme van het gladde spierweefsel van de luchtwegen. (Astma) • Mucushypersecretie. Een grote hoeveelheid slijm ten gevolge van een ontsteking in de Bronchiën. (Bronchitis) • Verlies van de elastische retractiekracht van de longblaasjes. (Emfyseem) Astma Mensen met astma hebben last van aanvallen van benauwdheid. Een aanval kan kort maar ook lang aanhouden. In de periode tussen de aanvallen heeft een astmapatiënt meestal geen last. Astma gaat vaak samen met chronische bronchitis. Bij een aanval trekken de spiertjes van de luchtwegen samen en verkleinen zo de luchtpijp. Dit geeft een zeer benauwd gevoel.   Chronische bronchitis Bronchitis is een aandoening (ontsteking) van het slijmvlies in de luchtwegen. Mensen met bronchitis hoesten veel en geven daarbij slijm op. Sommige patiënten hebben naast deze klachten ook last van kortademigheid of een piepende ademhaling. Bronchitis wordt chronisch als de klachten langer dan drie maanden gedurende een jaar aanwezig zijn.   Longemfyseem Bij emfyseem zijn de longen minder rekbaar geworden. Daardoor is iemand met emfyseem voortdurend kortademig en bij geringe inspanning kan hij al benauwd worden. Het stevige bindweefsel van de longblaasjes wordt door een bepaald enzym afgebroken en de longblaasjes worden slappe zakjes. Bij hard hoesten is het mogelijk dat de longen dichtklappen omdat ze alle stevigheid zijn verloren. Het is belangrijk dat emfyseem-patiënten leren huffen in plaats van hoesten. Roken speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van longemfyseem. Bovenstaande ziektebeelden hebben gemeenschappelijke uitingsvormen. Eén daarvan is belemmering van de expiratie (uitademing) tengevolge van de obstructie. Een ander belangrijk gemeenschappelijk kenmerk is irritatie van de luchtwegen veroorzaakt door bijvoorbeeld: vochtige lucht, koude, stof, rook of specifieke prikkels die een allergische reactie kunnen veroorzaken. Omdat het uitademen belemmerd wordt, treedt er verandering op in de ademhalingsbeweging. Bij mensen met COPD is er vaak sprake van een inspiratiestand van de borstkas. Inspiratiestand is een voorovergebogen houding waarbij de schouders verder naar voren staan dan normaal. Verder is de stand van de longen net zoals deze zou zijn wanneer men volledig inademt. Deze stand wordt door de patiënt aangenomen omdat zij het ademen vergemakkelijkt. Door de verandering in de ademhaling krijgen de ademhalingsspieren veel meer te doen. Bij gezonde mensen bedraagt het aandeel van de ademhalingsspieren in de totale zuurstofconsumptie niet meer dan 5%. Bij ernstige COPD patiënten kan dit op lopen tot 40%.   Oorzaken Geschat wordt dat bij 75% van de patiënten die lijden aan COPD, de klachten zijn veroorzaakt door roken (vooral emfyseempatiënten). Roken heeft daarnaast ook een negatief effect op het beloop van COPD en kan de klachten verergeren. Ook (beroepsmatige) langdurige blootstelling aan risicostoffen, luchtverontreiniging, genetische factoren en respiratoire infectie kunnen bijdragen aan het ontstaan van de klachten. COPD is een progressieve ziekte, dat wil zeggen, dat de ziekte niet te genezen is en langzaam aan steeds erger wordt. Dit leidt tot beperkingen en handicaps. De belangrijkste beperkingen zijn kortademigheid en een verminderde inspanningstolerantie. De conditie van de patiënt gaat achteruit en de verhouding tussen Belasting en Belastbaarheid gaat achteruit. Hierdoor ontstaat dikwijls een neerwaartse spiraal. Uit angst voor kortademigheid gaan mensen bewegen vermijden. Hierdoor verslechtert de conditie nog verder. Door het vermijden van beweging komen mensen in een sociaal isolement, wat op zijn beurt weer kan leiden tot neerslachtigheid en een versterking van de inactiviteit. Onderzoek heeft aangetoond dat met name spierzwakte, zowel van de ademhalingsspieren als van de perifere skeletspieren, in belangrijke mate bijdraagt aan beperkingen en handicaps van COPD-patiënten. De lichamelijke inspanning die COPD-patiënten moeten leveren vraagt meer energie. In combinatie met moeizaam eten als gevolg van ademhalingsproblemen, raken COPD- patiënten gemakkelijk ondervoed. Hierdoor kunnen patiënten in een neerwaartse spiraal raken waardoor het steeds slechter met de conditie gaat! Voedingstherapie, in combinatie met bewegingstherapie, helpt de neerwaartse spiraal van energietekort en ondervoeding te doorbreken.   Wat doet de fysiotherapeut De fysiotherapeut richt zich op de volgende punten: • Luchtwegobstructie • Disfunctioneren van het adembewegingsapparaat • Verminderde fysieke belastbaarheid   De luchtwegobstructie word verminderd door het aanleren van huff- en hoest- technieken die het slijm omhoog brengen. De meeste COPD patiënten hoesten zich bijna letterlijk de longen uit het lijf zonder het juiste effect. Door de mensen efficiënt te leren hoesten en huffen kunnen de luchtwegen beter geklaard worden. Door de verandering in de luchtwegen is de manier van ademhalen noodgedwongen veranderd. Bij de meeste COPD patiënten is het niet meer mogelijk ze op de normale manier te laten ademhalen. Het is van groot belang de patiënt goed te leren ademhalen in deze nieuwe situatie. Hiervoor zijn een aantal technieken. De fysieke belastbaarheid moet op peil worden gehouden om verdere achteruitgang te vertragen. Dit wordt gedaan door middel van conditie- en krachttraining. Fysiotherapie Menterwolde heeft hiervoor een trainingsprogramma ontwikkeld. In onze praktijk wordt COPD-fysio gegeven door Monique Heeger en Gina Steenbergen.   Medicijnen Er zijn geen medicijnen die chronische bronchitis of emfyseem genezen. Wel kunnen medicijnen klachten verlichten en helpen de conditie van de luchtwegen op peil te houden. De medicijnen worden grotendeels via inhalatie toegediend. Er zijn drie groepen medicijnen: Luchtwegverwijders, deze zorgen er voor dat de spiertjes van de luchtwegen zich ontspannen. Astmapatiënten maken veel gebruik van de medicatie. Ontstekingsremmers, deze medicijnen voorkomen infecties van de luchtwegen en bieden bescherming tegen prikkels. Antibiotica, doodt bacterien of remt deze in hun groei. Bacteriele infecties komen vaak voor bij mensen met COPD.   Klik voor meer informatie over deze onderwerpen op deze link en bezoek de site van het Longfonds. Fysiotherapie Menterwolde is aangesloten bij een landelijk netwerk Corefit. Corefit is een fitnessprogramma dat zich richt op mensen die aan hun gezondheid willen werken. Fysiotherapie Menterwolde werkt samen met het UMCG-Centrum voor Revalidatie Beatrixoord, het Martiniziekenhuis en een long-verpleegkundige. Fysiotherapeut: Gina Steenbergen, Monique Heeger, Paul Smit