Wat is claudicatio intermittens?
Claudicatio intermittens betekent letterlijk hinken met tussenpozen. In Nederland is een veelgebruikte term voor deze
aandoening “etalagebenen”. Als mensen pijn krijgen tijdens het lopen, en hierdoor tijdens het lopen even rust moeten
nemen, doen zij net alsof zij naar etalages kijken. Hier komt de naam etalageziekte vandaan.
Claudicatio intermittens is een uiting van doorbloedingsproblemen in de benen als gevolg van slagaderverkalking
(atherosclerose). Slagaderverkalking komt bij ieder mens voor, het is een onderdeel van het ouderdomsproces.
De bloedvaten worden door de jaren heen minder elastisch, stug en dik. De binnenkant van de slagader raakt
beschadigd door het afzetten van vetten (cholesterol) en kalk, wat door het bloed vervoerd wordt.
Hierdoor worden de bloedvaten steeds nauwer. De snelheid waarmee slagaderverkalking optreedt, hangt van
meerdere factoren af, zoals: hogere leeftijd, erfelijkheid, mannelijk geslacht, verhoogde bloeddruk (hypertensie),
te hoog homocysteïne-gehalte (een type van aminozuur in het bloed), diabetes, roken, overgewicht, lichamelijke
inactiviteit.
Doorbloedingsproblemen in de benen als gevolg van vernauwde of afgesloten slagaders kunnen op verschillende
manieren tot uiting komen. Er kan sprake zijn van een langzaam sluipend proces. De eerste klachten kunnen zich
voordoen tijdens inspanning, bijvoorbeeld tijdens lopen, rennen of traplopen.
Door de inspanning vraagt het lichaam een verhoogde energietoevoer. Dit wordt verkregen door een
snellere toevoer van zuurstofrijk bloed. Als het vernauwde bloedvat niet meer in staat is om voldoende zuurstofrijk
bloed aan te voeren, ontstaat er bij inspanning krampende pijn in het been, die dwingt tot regelmatig stilstaan:
claudicatio intermittens.
Pijn bij het lopen is het belangrijkste verschijnsel bij etalagebenen. De plaats waar de patiënt de pijn voelt, zegt
meestal iets over de plaats waar de slagader is vernauwd.
Hoe wordt de diagnose claudicatio intermittens gesteld?
Voor het stellen van de juiste diagnose is het bepalen van de pijnvrije loopafstand van belang en de mate waarin de
klachten als beperkend ervaren worden. De arts zal bij lichamelijk onderzoek een vergelijking maken tussen het zieke
en het gezonde been. Hierbij wordt ondermeer gekeken naar kleurverandering en kleurverschil, beharing, nagels en
temperatuurverschillen. Ook zal hij aan de voet controleren of hij de slagader voelt kloppen (pulsaties).
Als de arts geen pulsaties voelt in de voet, dan zal hij met een eenvoudig onderzoek, namelijk het meten van de
enkel/arm index, zijn vermoedelijke diagnose bevestigen. Wanneer er sprake is van een vernauwing in een bloedvat,
zal de bloeddruk achter de vernauwing lager zijn dan voor de vernauwing. De arts zal daarom de bloeddruk ter
hoogte van de armen vergelijken met de bloeddruk ter hoogte van de enkels. Dit gebeurt met behulp van een
bloeddrukmeter en een Doppler-apparaat. Met een Doppler-apparaat kan de arts met gebruikmaking van ultrageluid
de richting en de snelheid van het bloed bepalen.
De arts kan besluiten om vervolgonderzoek te doen door een angiogram te maken. Met een angiogram kan er met
behulp van contrast een driedimensionaal beeld gemaakt worden van de bloedvaten van de benen. Hierbij is dan
precies te zien waar de afsluiting zit.
Hoe kun je claudicatio intermittens behandelen?
Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden (afhankelijk van het stadium van de ziekte, de conditie van de
patiënt en de voorkeur van de arts en patiënt).
Gesuperviseerde looptherapie
De behandeling van eerste keus bij patiënten met claudicatio intermittens is looptherapie. Door middel van
looptherapie kan de pijnvrije loopafstand vergroot worden. Als deze looptherapie onder begeleiding van een
fysiotherapeut wordt uitgevoerd (gesuperviseerde looptherapie), lijken de resultaten aanzienlijk beter. Een bijkomend
voordeel is dat de fysiotherapeut ook aandacht kan besteden aan de leefstijlveranderingen die nodig zijn om het
risico op verdere problemen te verminderen. U kunt hierbij denken aan stoppen met roken, gezond eten en het
ontwikkelen van een actieve levensstijl. Naast het verbeteren van de loopafstand zullen het uithoudingsvermogen en
het looppatroon worden verbeterd. Mogelijke angst voor inspanning kan worden overwonnen. Door de looptherapie
worden er nieuwe bloedvaten gevormd in het been.
Therapeut: Ineke Aapkes
Dotteren
Bij dotteren wordt de vernauwing in het bloedvat weggehaald en wordt er vaak een soort buisje (stent) in geplaatst.
Operatie
Bij een operatie wordt er een andere ader omgeleid (bypass operatie).
ClaudicatioNet
Ineke Aapkes heeft zich aangemeld als
contactpersoon voor Fysiotherapie
Menterwolde bij ClaudicatioNet.
ClaudicatioNet is een stichting, die als doel
heeft om duidelijkheid te geven waar en
door wie kwalitatief goede gesuperviseerde
looptherapie wordt gegeven. Deze
looptherapie is geschikt voor patiënten met
claudicatio intermittens. ClaudicatioNet wil
een landelijk netwerk ontwikkelen, waarbij
fysiotherapeuten, vaatchirurgen en nurse
practitioners (hoog opgeleide
verpleegkundigen) aangesloten zijn. Het
netwerk staat garant voor uitstekende
patiëntenzorg. Dit wordt verkregen door
een nauwe samenwerking en goede
onderlinge communicatie tussen alle
professionals.