Wat is oedeem?
Lymfoedeem is een veelvoorkomende aandoening en uit zich als zwelling van een gedeelte van het lichaam. Het wordt
veroorzaakt door een gestoorde aan- en/of afvoer van vocht in het lichaam. Hoe kan je lymfoedeem herkennen?
•
Vochtvorming: kleren zitten strakker, een ring / horloge knelt en laat een afdruk in de huid achter
•
Zwaar of moe gevoel in de armen / benen
•
Gevoel van spanning
•
Spanningspijn
•
Tintelingen, een gevoel alsof er mieren onder de huid kruipen
•
Beperking van de beweeglijkheid van de gewrichten
•
Huidveranderingen: sinaasappelhuid, glans op de huid, droge/ schilferende huid
Wat is oedeemtherapie?
Oedeemtherapie is een behandeling van lymfoedeem van bijv. arm of been door een oedeemtherapeut.
De therapie is gericht op het beperken en voorkomen van toename van het oedeem om de bewegingsmogelijkheid te
vergroten, of in ieder geval te behouden.
Oedeemtherapie bestaat onder andere uit:
- Lymfedrainage
Lymfedrainage is een massagetechniek die de lymfestroming beïnvloedt naar de goed werkende lymfevaten, zodat de
afvoer van het lymfevocht gestimuleerd wordt.
- Compressietherapie
Er wordt vaak met compressietherapie begonnen om het snelst effect te krijgen. De aangedane extremiteit wordt
gezwachteld om een constante, hoge druk voor een langere tijd te hebben. Wanneer er geen/ tot weinig afname van de
omvang meer is, wordt er een kous aangemeten om het resultaat van het zwachtelen te behouden.
- Lymftaping
Lymftaping wordt gedaan met een speciale tape, die een liftende werking heeft van de huid. Hierdoor wordt de
onderhuidse circulatie verbeterd en de afvoer van lymfevocht gestimuleerd.
- Oefentherapie
Oefentherapie wordt gedaan om de beweeglijkheid van de gewrichten optimaal te behouden, maar dient ook om de
lymfestroom te beïnvloeden. De lymfevaten lopen in de buurt van spieren. Bij oefenen ontstaan spiersamentrekkingen,
die het lymfestelsel stimuleren. Het is belangrijk dat je leert welke oefeningen dit zijn en met welke intensiteit je ze uit
kan voeren.
- Ademtherapie en ontspanningsoefeningen
Als je ontspannen bent, heb je een andere ademhaling dan wanneer je sport of gespannen bent. Een rustige diepe
ademhaling beïnvloedt de lymfestroom op een positieve manier.
- Voorlichting
Bij voorlichting komen onderwerpen aan de orde, die gericht zijn op zelfmanagement en preventie. Zo is het belangrijk
te weten hoe je je huid moet verzorgen en wat je kunt doen wanneer je een wondje hebt. Voedingsadviezen worden
doorgenomen. Ook begeleiding bij het opbouwen van je dagelijkse activiteiten is een belangrijk onderdeel van de
behandeling.
Voor wie?
Iedereen die als gevolg van een (oncologische) aandoening oedeemklachten heeft:
- Primair lymfoedeem
De aanleg van het lymfestelsel is gestoord en het lymfestelsel is bij de geboorte niet goed aangelegd
- Secundair lymfoedeem
Nadat de lymfeklieren verwijderd zijn door een operatie en als gevolg van bestraling en/of chemotherapie
- Traumatisch oedeem
Na een ongeval (bij een breuk of verstuiking van bijv. de enkel is de zwelling rondom de enkel al een vorm van oedeem)
- Lipoedeem
Ongelijkmatige vetverdeling over het lichaam
- Veneus oedeem
Door een verminderde hartfunctie of spataderen
Wat doet de fysiotherapeut?
Tijdens de eerste behandeling wordt er een uitgebreid vraaggesprek over je klachten gehouden. Daarna volgt een
lichamelijk onderzoek. De fysiotherapeut kijkt hoe de armen, benen en romp bewegen en waar de zwellingen zich
bevinden. De dikke arm of het been wordt in omvang gemeten. Dit wordt gedaan om resultaten met elkaar te kunnen
vergelijken. Daarna worden er samen doelen opgesteld en aan de hand van deze doelen, wordt er gestart met de
behandeling (o.a. manuele lymfedrainage, lymftaping).
Onze oedeemtherapeut werkt nauw samen met Mammacare en Compressiespecialist Margreet Dik
Voor meer informatie: Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie binnen de Lymfologie